Het verhaal van De Heggerank

De Heggerank kent met haar 45 jaar onderwijservaring een doorgewinterde schoolleider. Maar wat vooral opvalt in gesprek met Angèl Chen is haar onvoorstelbare energie om continu te verbeteren en daarin innovatieve (maar bewezen!) ideeën toe te passen. Het enthousiasme is groot, en daarmee natuurlijk ook de trots.

Angèl, allereerst natuurlijk gefeliciteerd met jullie mooie positie als Klassewerkplek. De leerkrachten hebben gesproken, ze hebben het erg goed naar de zin. Verrast deze uitkomst je?

Dat we Klassewerkplek zijn geworden had ik niet durven hopen, maar het is geen verrassing dat we het fijn hebben met z’n allen. Dat ervaren we iedere dag!

Hoe verklaar je deze hoge waardering voor het werkgeluk op De Heggerank?

Het is niet vanzelf gegaan. We hebben ook andere tijden meegemaakt, waarbij enkele teamleden te vaak de hakken in het zand hebben gezet en daarmee de rem op de schoolontwikkeling. Het glas was dan halfvol, de harmonie ontbrak. Al snel wilde ik daar verandering in brengen, want een fijne werksfeer met waardering en respect voor elkaar zijn essentieel om een team te vormen en samen te werken.
Dus daar zijn we hard aan gaan werken. Allereerst met een visietraject en door kernwaarden op te stellen. Ons motto is: “Samen groeien, samen bloeien”. Ik heb oprecht interesse voor de persoonlijke situatie van een medewerker. Dat is voor mij een vanzelfsprekendheid om op het juiste moment begrip te kunnen tonen. Dat geeft vertrouwen!.
Sinds 2012 zitten we op een spoor van continuous improvement, waarin we begeleid worden. Dat traject heeft ons ontzettend veel opgeleverd. Er groeide binnen het team steeds meer enthousiasme voor het concept en er was draagvlak. Het is nu totaal geïntegreerd in ons onderwijs en geeft stabiliteit. Het team is versterkt met jonge leerkrachten en samen zijn we een energiek team geworden vol ideeën!

Wat is dan hét geheim van De Heggerank?

Wij werken met een hele duidelijke structuur en gedeeld leiderschap. Die structuur zie je terug in het strak sturen op doelen, op alle niveaus. Dat doen we met het team, en dat gebeurt ook in de klas, door leerlingen zelf. Daarnaast hebben we hard gewerkt aan aandacht, overzicht en balans, dat bracht de gewenste harmonie. We werken met een duidelijke visie. Daar kunnen kritische vragen over gesteld worden, maar uiteindelijk is het dat wat we hebben afgesproken. En met alle neuzen dezelfde kant op is iedereen gericht op het gezamenlijke doel. De combinatie van goede afspraken en inzet als basis voor de samenwerking maakt dat er veel vertrouwen is binnen het team. Alles kan besproken worden, er is ruimte voor feedback en de teamleden zijn er ook duidelijk voor elkaar.

Het 2e geheim is de sfeer bewaken, stimuleer tot samenwerken en organiseer de ontmoeting. We hebben dagelijks twee gezamenlijke momenten met koffie. Aan het begin van de dag starten we met elkaar voor een mededeling. En aan het eind van de lesdag komen we samen om even stoom af te blazen. Vergaderen is een wekelijkse korte teambordsessie. Iedere vrijdag hebben we een uurtje middagborrel om te relaxen en de week goed af te sluiten. Waardering, een complimentje, een lunch op de studiedag het zijn de kleine dingen van grote waarde.

Feedback is vaak een lastig thema. Hoe hebben jullie een goede feedback-cultuur gerealiseerd?

We hebben op studiedagen de theorie behandeld daarna zijn we met de gesprekstechniek en vaardigheden samen gaan oefenen. Je leert binnen een veilige situatie hoe het werkt, en uiteindelijk kun je het gaan toepassen We geven positieve feedback en met de plus/delta benoemen we tips en aandachtspunten. Gewoon eerlijk zijn op een positieve manier, zonder te kwetsen.

Wat betekent “continuous improvement” in de dagelijkse praktijk?

Continu verbeteren is een aanpak waarbij de medewerkers en leerlingen actief betrokken worden bij het proces door eigenaarschap te geven en ze medeverantwoordelijk te maken.
Eigenlijk is het een manier om te focussen. Op basis van feiten en data – géén aannames – bepalen we welke doelen we moeten nastreven. Daarbij maken we keuzes en stellen prioriteiten. Zo kunnen we de volle aandacht houden op het realiseren van dat doel en kun je verbeteren. De voortgang daarop monitoren we, en we bekijken natuurlijk met regelmaat of de acties het beoogde effect hebben.

Doordat we iedereen betrekken bij de analyse en de daaropvolgende acties is de betrokkenheid groot. Vervolgens vragen we wie er actief wil bijdragen aan het realiseren van zo’n doelstelling. Ze stellen zelf een team (een PLG) samen met mensen die affiniteit hebben met het onderwerp. Ze geven ook aan wat ze nog nodig hebben. Het proces en de opbrengsten worden met regelmaat gedeeld met alle leerkrachten en eventueel bijgesteld. Zo ligt de verantwoordelijkheid dus binnen dat team.

Die verantwoordelijkheid in het team, is dat ook wat je bedoelde met “gedeeld leiderschap”?

Ja, dat heeft daar mee te maken. Gedeeld leiderschap betekent dat je teamleden zelf keuzes laat maken die passen bij hun eigen interesses en kwaliteiten bijvoorbeeld inzetten als kartrekker. Maar het betekent ook dat je richting geeft en duidelijk de opdracht formuleert met doelen, waarin iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt. Het is “loslaten en anders vasthouden”, ruimte geven, vertrouwen en autonomie voor het proces en de uitvoering.

Zie je dat dit ook effect heeft in de klas?

Jazeker! Ook onze kinderen werken binnen deze structuur. In de klas hebben ze hun eigen datamuur, waarmee de kinderen mede bepalen aan welke doelen ze gaan werken Daarbij bewaken ze samen ook de structuur. Kinderen zijn daar héél goed in onderling, dat is leuk om te zien. Ze stellen altijd één cognitief en één gedragsdoel aan de orde en spreken elkaar aan op de realisatie daarvan. Daarnaast leiden ze zelf het driehoekgesprek met ouders en leerkracht. Aan de hand van hun portfolio bespreken ze de resultaten en persoonlijke groei en stellen nieuwe doelen vast voor de komende periode. Hiermee krijgen ze invloed op het eigen leerproces. Daar oefenen we al mee bij de kleuters, en vanaf groep 3 starten de oudergesprekken. Dat vinden wij ruimte geven aan eigenaarschap.

Wat betekent dit voor jou als schoolleider?

Met plezier naar school gaan is een voorwaarde om tot leren te komen. De schoolleider moet een goed werkklimaat en een veilige leeromgeving creëren. Van de werknemer verwacht ik een goede werkethos en betrokkenheid.

Dat betekent teamleden en de leerlingen vertrouwen geven en medeverantwoordelijk maken voor de schoolontwikkeling. Deze betrokkenheid stimuleert de motivatie om te verbeteren.
Je legt de verantwoordelijkheid laag in de organisatie, werkt bottom-up, bewaakt zelf de uitvoering op hoofdlijnen, evalueert met regelmaat het proces en deelt de opbrengsten binnen het team om te leren van en met elkaar. Ik benut de expertise binnen een team en faciliteer daar waar mogelijk de initiatieven om uit te voeren.
Daarvoor is een duidelijke structuur met heldere doelen noodzakelijk, zodat het past binnen de visie en de verbeterplannen van de school. Uiteindelijk ben je eindverantwoordelijk als schoolleider, en moet je goed monitoren en doorlopend in gesprek blijven.

Heb je nog een gouden tip voor scholen die volgend jaar Klassewerkplek willen worden?

Zorg voor een duidelijke structuur en harmonie. Geef verantwoordelijkheid en laat ieder meedenken in de organisatie. “Intrinsieke motivatie, is de sleutel tot leren! Houd het gezellig met elkaar en klaar de klus!”