Hoe je je visie voelbaar maakt – in gesprek met schoolleiders uit Noord-Brabant

In een nieuwe podcast spreken we een aantal schoolleiders en een IB’er in Noord-Brabant over hoe je je visie voelbaar maakt op school, hoe je gelijkheid bevordert en hoe zij zich voorbereiden op een mogelijk lerarentekort. Op dit moment is dat nog geen issue. Geen van de scholen heeft openstaande vacatures. Misschien omdat ze alle vier Klassewerkplek zijn?

Hieronder een kort verslag van het gesprek. Wil je liever luisteren dan lezen? Dan vind je hier de podcast.

Alle deelnemers werken voor scholen binnen het SAAM*-bestuur. We stellen ze even voor:

Dorien van Erp, schoolleider van De Teugelaar in Oss
Judith Frerichs, schoolleider van Daltonschool De Evenaar in Oss
Ilse Langenhuijzen, IB’er van OBS De Cirkel in Uden
Inge van Mook, schoolleider van Kindcentrum Sterrebos in Oss

Een visie die je voelt

Het eerste onderwerp waarover ze in gesprek raken, is de visie. Die hoeft niet onderscheidend te zijn volgens Inge: “Als je er maar met hart en ziel voor gaat. Samen met je hele team.” Hoewel de scholen zich in andere wijken bevinden, met een andere populatie, zijn de schoolleiders het heel erg eens over de aanpak en de vorming van visie. Judith zegt hierover: “Het zit hem in hoe je de uitwerking doet met elkaar en hoe je met elkaar spreekt. Of je dezelfde taal spreekt en of je ziet en voelt waar iedereen voor staat. Daar gaat het om.”

Het beleven en voelen van die visie – niet alleen binnen het team, maar juist bij ouders en de kinderen – vinden alle vrouwen aan tafel essentieel. Natuurlijk zijn er weleens ouders die buiten die kernwaarden en gedragsverwachtingen om proberen iets te regelen, vertelt Inge: “In dat geval nodig ik als directeur de ouders uit en dan hebben wij daar samen een gesprek over.“

Dorien maakt met een voorbeeld duidelijk wanneer een visie doorleefd is: “Als iemand onverwacht jouw school binnenkomt en spreekt met meerdere collega's, ouders en kinderen. Dan moet uit die gesprekken eenzelfde beeld ontstaan en moet hij hieruit de kernwaarden kunnen benoemen. Dan heb je het goed gedaan.”

Als iemand onverwacht jouw school binnenkomt, dan moet hij na een paar gesprekken de kernwaarden hebben begrepen.

Niet alleen op papier

Dat betekent wel dat de visie concreet moet zijn en overal in terug te vinden moet zijn. Als bijvoorbeeld een van je kernwaarden is dat iedereen welkom is op school, wat betekent dat dan in de praktijk en hoe zie je dat terug als je de school inkomt?

Een duidelijke visie wil overigens niet zeggen dat deze in steen gebeiteld is. Het moet een gedeelde visie zijn en als inzichten veranderen, dan moet daarover gediscussieerd kunnen worden. Inge vertelt dat ze onlangs in een visietraject hun vier kernwaarden bespraken, waarbij één collega vond dat één van die kernwaarden niet paste en een nieuwe voorstelde. Haar collega’s waren het met haar eens en uiteindelijk werd die nieuwe kernwaarde aangenomen in de visie.

Vasthouden aan je visie of een gat opvullen in de formatie?

Maar kan dat nog wel met het lerarentekort? Kun je het je als school nog veroorloven om zo vast te houden aan je visie? Wat nu als er iemand solliciteert die het anders ziet?

Alle deelnemers vinden dit geen reden om een concessie te doen aan hun visie. Die visie is immers gemaakt om de kinderen zo goed mogelijk onderwijs te bieden. Natuurlijk kan iemand een andere kijk hebben op bepaalde zaken en dat kan nieuwe inzichten geven, zoals in het voorbeeld hierboven, maar in principe moet de visie passen. Ook voor de leerkracht werkt het niet als de visie niet overeenkomt. Daarom sorteren alle aanwezigen al aan de voordeur en steken ze tijd in het sollicitatiegesprek om helder te krijgen of de visies van de leerkracht en de school overeenkomen. “Liever een gat dan een wrak.”, vat Dorien mooi samen.

Liever een gat dan een wrak.

Nu hebben ze geen klagen in Oss en Uden, want geen van de aanwezigen heeft op dit moment vacatures lang openstaan. Wel zien ze dat er minder ruimte is om leraren tijdelijk te vervangen als deze het druk hebben. En ja, ze verwachten dat het lerarentekort uit de Randstad ook in Noord-Brabant gaat komen. Daarom zijn ze nu al hard op zoek naar hoe ze het onderwijs anders kunnen inrichten om weer meer ruimte voor de leerkracht te creëren. Ook omdat ze de leerkrachten die uit passie voor dit vak kiezen, blij willen houden. Binnen SAAM spreken ze hier ook over. Vanuit de organisatie kregen ze al een keer de opdracht om te rekenen met een vijfde van hun personeelsbestand minder. De scholen zijn bezig met het aantrekken van experts, het anders verdelen van verantwoordelijkheid zodat niet alles op één leerkracht hangt en scholing om het anders te organiseren.

Continu in ontwikkeling

Voorlopig hebben deze Klassewerkplekken daar nog niet mee te maken. Dat wil niet zeggen dat ze genoegzaam achterover leunen. De vrouwen zijn ambitieus en we merken dat ze steeds bezig zijn zich te blijven ontwikkelen.

Zo is gelijkheid en inclusiviteit een onderwerp dat steeds belangrijker wordt en waar de scholen mee bezig zijn. Dorien zegt regelmatig op haar school: “Als het geld kost, doe ik het niet.” Daarmee bedoelt ze dat het niet zo kan zijn dat sommige kinderen niet mee kunnen doen, omdat hun ouders weinig geld hebben. Op haar school werd een ontbijtvoorziening al geboden voordat de gemeente dit subsidieerde. Ook geven ze gratis bijles en muziek- en gymles omdat sommige kinderen daar buiten school niet mee in aanraking komen. Ze pleit voor inclusiviteit zodat een kind gewoon kind kan zijn.

Als het geld kost, doe ik het niet.

Ook de andere drie vrouwen hebben zo hun focus- en ontwikkelpunten, maar ze zijn ervan overtuigd dat het goed komt, vooral omdat ze merken dat er steeds meer uit het team zelf komt. Dat maakt dat er meer mogelijk is voor de kinderen. Ilse vertelt: “We kijken eerst naar het kind, dan naar de leerling. Ook met kinderen die medisch iets hebben of uit een arm gezin komen. Maar ook kinderen die je voorheen zou verwijzen naar het speciaal onderwijs. Of een SBO die we gewoon op school houden. Door te kijken wat is er nodig en aan te sluiten bij de leerlijn. Dat kind hou je zo op school. Daar ga ik op aan. Dat vind ik echt zo vet.” Inge valt haar bij: “Het onderwijs is zo leuk!”

Wil je meer horen over hoe je visie laat leven op je school en hoe je meer gelijkheid creëert? Luister dan hier naar de hele podcast.