Dunne leerkrachten én dunne methodes: de uitdagingen anno 2024

De Alan Turingschool in Amsterdam is al jaren een voorbeeldschool op het gebied van onderwijskwaliteit. Minder bekend is dat deze school geen last heeft van het lerarentekort. Hun aanpak - waarbij professionele ontwikkeling van de leerkrachten centraal staat - draagt bij aan het “werkgeluk” van de professionals.

In gesprek met Eva Naaijkens en Martijn Bootsma gaan we in op de grote uitdagingen waar het onderwijs deze tijd mee worstelt. Het beeld dat ze schetsen is vrij somber, er moet héél veel gebeuren willen we het tij kunnen keren.

Om hun visie op de uitdagingen te illustreren, refereert Martin aan de Kohnstammlezing van 2007, uitgesproken door emeritus hoogleraar Frits van Oostrom. Daarin sprak hij over dunne leerkrachten en dikke methodes. Hij bedoelde dat de kennisbasis bij leerkrachten aan het afkalven was, en dat deze gestut moest worden met stevige methodes.

Dit omdraaien wordt een enorme uitdaging

“We zijn nu aangekomen in een tijdperk met dunne leerkrachten én dunne methodes”, zo stelt Martin. De meeste reken-en taalmethodes die nu voorhanden zijn, bieden te weinig, zo is zijn mening. “Ik durf de meeste methodes echt niet los te laten op onze kinderen.

“We moeten een dubbelslag slaan. Dunne leerkrachten maak je niet zomaar even dik. Het zou fijn zijn als we betere materialen krijgen om mee te werken en de rust en tijd hebben om leerkrachten te helpen sterker in het vak te staan.”

Die tijd is nodig omdat we een nieuwe generatie leerkrachten moeten gaan opleiden die met een hele stevige kennisbasis starten.

Wat je niet weet, kun je niet onderwijzen

Martin geeft als voorbeeld een gedicht van Willem Wilmink over Napoleon. Tijdens zijn lessen over effectief leesonderwijs vraagt hij deelnemers wat je moet weten over Napoleon om het gedicht te kunnen duiden. “De basiskennis bij leerkrachten zelf is soms te beperkt. Hoe kun je dan zo’n gedicht als effectief leermiddel inzetten?”.

Eva maakt de vertaalslag naar de meldcode huiselijk geweld. Eigenlijk zouden alle leerkrachten elke twee jaar kort moeten worden bijgespijkerd over deze meldcode, zodat het altijd parate kennis is, die cruciaal kan zijn. “Zo’n regelmatige cyclus op dit onderwerp is nooit geïmplementeerd. Je ziet de lat steeds verder omlaag gaan en het wordt steeds lastiger om door te ontwikkelen op het fundament wat er nog is”.

Praatjes vullen geen gaatjes

Eva en Martin zien veel praatclubs in en om het onderwijs, die eigenlijk heel weinig voor elkaar krijgen. Zelf worden ze ook met regelmaat gevraagd voor overleggen en denktanks, maar doorgaans houden ze de boot af. “We krijgen regelmatig verzoeken voor rondleidingen, zo kunnen we laten zien wat we zelf doen. Want dat is waar het om gaat. Gewoon doen! Maak het niet onnodig complex”, stelt Eva.

Samen in de schijnwerpers

Eva hoopt dat meer mensen in het onderwijs de barricades op willen. “Mensen vinden ons niet altijd even leuk, want we staan te vaak voorop." “Daar heb je Martin en Eva weer”, is het dan. Ik vind dat zelf ook lastig, wij hoeven al die aandacht niet. Dus ik hoop heel erg dat er meer voorbeelden opstaan. Er wordt heel veel kritiek geuit op mensen die in de schijnwerpers staan, maar verder zie je eigenlijk heel weinig emancipatie in de sector. Hoge bomen vangen veel winden, zeker in het onderwijs”.

Samen hopen ze dat er meer goede voorbeelden een plek in de schijnwerpers durven op te zoeken. “Kom vooral naast ons staan en strijd mee!”.

Dit artikel is het tweede deel in een serie van 3 artikelen.